Zoals iedereen weet is een kat een roofdier. Hij jaagt op kleine prooidieren. Maar ter gelijkertijd gedraagt een kat zich vaak als prooidier. Hij wordt opgejaagd door heel wat gevaren in zijn omgeving. Auto’s, mensen, honden, grotere wilde roofdieren,… zorgen ervoor dat de kat zich niet meester te rijk voelt en zich vaak moet verdedigen. Hieronder leggen we uit hoe een kat zich gedraagt, waarom hij dat doet en hoe wij als mens kunnen inspelen op dat gedrag. Door onze katten goed te begrijpen, hebben we de mogelijkheid ze gelukkiger te maken.
1. Zorg voor hoge zit- en slaapplaatsen in huis
Een kat heeft graag controle over de ruimte waarin hij zich bevindt. Katten zijn uitstekende klimmers en kunnen recht omhoog klimmen. De kat zit graag hoog, in een hoek, waardoor hij de volledige ruimte kan zien zonder het risico te lopen in de rug te worden aangevallen. Vooral tijdens het eten, waarbij de kat zich kwetsbaar opstelt, verkiest hij een hoge verstopplaats.
2. Zorg voor vluchtmogelijkheden en verstopplaatsen
Katten zijn over het algemeen vluchtdieren. Zij zullen in de eerste plaats het gevaar uit de weg gaan. Wanneer zij zich ingesloten voelen, zullen zij zichzelf verdedigen door aan te vallen. Dit doen ze door eerst te waarschuwen. Zij zullen grollen en uithalen zonder de bedoeling je te raken. Katten zijn heel erg snel, nl. “kattenrap”. Waarschijnlijk merkte je het zelf al eens op, dat wanneer een kat uithaalt, je als mens vaak sneller bent en je op die manier een krab of beet kan ontwijken. Maar opgelet, dit was de waarschuwing. Als je kat je echt had willen ‘vangen’, had hij dat gekund.
Sluit je kat niet op in één ruimte en zorg voor kleine holletjes. Bijvoorbeeld door een kleine opening in een kartonnen doos te knippen of kleine mandjes te voorzien. Maak meerdere kattenholletjes en verspreid ze over het hele huis. (Of in de ruimtes waar de kat mag komen)
3. Aantal eetbakjes, drinkbakjes en kattenbakken
Katten zijn solitaire dieren en leven dus graag alleen. Ze kunnen heel sociaal zijn, maar dit gaat soms gepaard met de nodige onderlinge ruzies. Gun elke kat de mogelijkheid alleen te eten, drinken of zijn behoefte te doen, zonder dat die mogelijks opgejaagd wordt door zijn kameraden of andere gezinsleden. De algemene regel voor het juiste aantal is: evenveel zoals het aantal katten + 1 extra. Dit geldt zowel voor het aantal eetbakken, drinkbakken en vooral kattenbakken.
4. Plaats van eetbakjes, drinkbakjes en kattenbakken
Zoals eerder gezegd voelen katten zich erg kwetsbaar tijdens hun maaltijd. Plaats daarom de eet- en drinkbakjes niet op de grond in de hoek, waarbij de kat met zijn rug naar de omgeving moet zitten. Zorg voor een rustige ruimte, waar de kat vanop een hoogte kan eten en ter gelijkertijd de omgeving kan inspecteren. Plaats verschillende eet- en drinkbakjes ver uit elkaar. Sommige katten zijn dominanter dan andere in het gezin en zullen het eten van de anderen stelen of voorkomen dat een andere kat toegang heeft tot eten. Door de bakjes ver genoeg uiteen te zetten heeft de dominante kat geen kans om te gaan stelen bij zijn kattenvriend.
De kattenbak plaats je best op een donkere en rustige plaats. Katten verkiezen hoekjes, met weinig prikkels. Plaats de kattenbak zo ver mogelijk van eet- en drinkbakjes. Let op, katten kunnen heel wat stress ervaren door bepaalde machinale geluiden. Plaats daarom de bak bijvoorbeeld niet naast de wasmachine. Kies daarenboven een plaats uit, die op het dagelijkse pad ligt van de kat. Je hebt het misschien al gemerkt dat katten vaak dezelfde weg in huis afleggen, dezelfde tafelpoten kopjes geven en altijd dezelfde ruimtes verkiezen. Hou hiermee zo veel mogelijk rekening bij het kiezen van een kattenbakplaats. Het heeft bijvoorbeeld geen zin de kattenbak in de kelder te plaatsen, als je kat daar nooit komt.
5. Zorg voor genoeg beweging
Wanneer katten geen eten krijgen van mensen, moeten zij een groot deel van de dag gaan jagen. De kat is genoodzaakt heel wat energie te steken voor een vangst, die daarenboven relatief weinig energie oplevert. Eén muis bevat een gelijkaardig aantal calorieën als enkele korrels kattenvoeding. Je kan je wellicht inbeelden dat wanneer een kat zijn korreltjes voorgeschoteld krijgt, hij heel wat tijd over heeft. Verveling zou op die manier snel kunnen optreden.
Wanneer je de mogelijkheid hebt je kat buiten te laten, doe je dat best. Hij zal instinctief jagen en spelen. Daarnaast kan je ook binnen de kat stimuleren te spelen. Binnenkatten hoeven dus niets te kort te komen. Zorg voor voldoende kattenspeeltjes in huis en speel ook zelf geregeld met de kat. Tip! Zorg ervoor dat het spel eindigt met een beloning, waardoor hij gemotiveerd blijft volgende keer terug te spelen. Net zoals hij na het jagen een muisje kan eten, zal hij na het binnenspel beloond moeten worden voor de moeite.
De gemakkelijkste manier om je kat instinctief aan het spelen te krijgen, is hem laten ‘werken’ voor een portie eten. Geef hem geen bordje kattenvoer meer, maar bied hem enkele korreltjes aan na een jacht of spel. Er zijn heel wat mogelijkheden voor voedselverrijking bij de kat, hier enkele voorbeelden.
6. Maak gebruik van feromonen
Katten communiceren op hun eigen manier. Katten onderling babbelen vooral door middel van lichaamstaal, geuren en geluid.
Naast heel wat lichaamshoudingen en mimiek, is geur een heel belangrijke communicatievorm. De kat heeft een goed ontwikkeld reukorgaan, waarmee hij veel meer geuren kan onderscheiden dan de mens. Echter is niet alleen geur zoals wij ze kennen van belang, maar vooral de communicatie door middel van feromonen. Feromonen zijn hormonen die door een bijzonder reukorgaan worden waargenomen. Deze feromonen worden op verschillende plaatsen van het lichaam uitgescheiden. Afhankelijk van de plaats, wordt een ander feromoon en dus een andere boodschap de wereld in gestuurd.
Enkele voorbeelden:
- Kopjesferomoon: wordt uitgescheiden wanneer ze ‘kopjes geven’. Het is een feromoon die ‘veiligheid’ en ‘vriendschap’ uit. Een kat zal dit feromoon regelmatig over zijn huis en gezin verspreiden. Hierdoor voelt hij zich veilig en welkom in zijn thuisomgeving.
- Pootjesferomoon: wordt uigescheiden aan de onderkant van de pootjes wanneer zij krabben. Krabben is een instinctief gedrag die ze vertonen om hun territorium af te bakkenen. Hierdoor creëren ze een veilig thuisgevoel. Bij stress kan dit gedrag toenemen en voorkomen op ‘ongewenste’ plaatsen. Dit wanneer er veranderingen plaats vinden in hun territorium. Bijvoorbeeld wanneer meubels in huis veranderen, gezinsleden bijkomen, er nieuwe huisdieren zijn, nieuwe katten in tuin, enz.
- Feromonen uitgescheiden met urine (of stoelgang): katten markeren om hun territorium af te bakenen. Dit territorium is vaak een groter gebied dan het gebied afgebakend met het pootjesferomoon. Bij stress kan het zijn dat katten opeens op plaatsen markeren waar ze dat vroeger niet deden (oorzaken van stress: voorbeelden zie pootjesferomoon).
Deze feromonen zijn door de mens nagemaakt en zijn beschikbaar in verdampers en sprays. (Beschikbaar op de praktijk)
Het gebruik van feromonen wordt ingezet ter preventie of als behandeling voor stress bij katten. Afhankelijk van de situatie of welk (ongewenst) gedrag de kat vertoond, kan een ander feromoon worden gebruikt. Deze feromonen kunnen de kat terug een veilig en welkom gevoel geven. We verspreiden feromonen in hun plaats omdat zij daar zelf te weinig of niet meer toe in staat zijn. Feromonen worden het vaakst gebruikt ter preventie en stoppen van: krabben aan meubels, markeren, stress, asociaal gedrag, onzindelijkheid, vechten met andere gezinsleden of huisdieren,…
Let wel! Wanneer u ongewenst gedrag opmerkt, neem dan eerst contact op met de dierenarts om medische oorzaken uit te sluiten.
Wist je dat?
Katten zelden tegen elkaar miauwen maar dat vooral doen om te communiceren met de mens? Katten hebben geleerd dat ze met een miauw vanalles kunnen (gedaan) krijgen van ons.